“Мен бошлаган қўшиқни қарғалар илиб кетди"

Ёки плигиатликнинг янги кўринишлари

Ёшлигимдан Юлдузнинг бир қўшиғини ўзимча ҳиргойи қилиб юрардим: “Мен бошлаган қўшиқни қарғалар илиб кетди...”. Фаришталар “омин” деб юборган эканми,  бир куни “Мой мир”га қўйган шеъримни “ўғирлашди”.

Ҳақнинг заррасиман, Ҳаввонинг насли

Сийланганим шу-да аёлман бекам.

Бахт шудир, иккала дунёда асли,

Пойимга жаннатни тўшаган Эгам!

Бу тўртлигимни Анвар исмли киши ўзгартириб, “Мир”да хотинига ўз номидан қуйидагича совға қилибди:

Ҳақнинг заррасисан, Ҳаввонинг насли

Сийланганинг шу-да аёлсан бекам.

Бахт шудир, иккала дунёда асли,

Пойингга жаннатни тўшаган Эгам!

Ажабландим. Яхшиям, “мен”ни “сен”га айлантириб чиқаётганда “Эганг!” деб юбормабди, деган фикр ўтди ҳаёлимдан...

 Тўртлигимнинг “янги муаллиф”и ҳақидаги маълумотларга қарадим: ёши 50 ларга бориб қолган киши экан. Ўзбекчилик, ёши улуғ инсонларга бир нима дейишга ҳам ийманасан киши... Шахсий хатлар бўлмачасида ўзларига кўнгилга ботмайдиганроқ қилиб хабар қолдирдим: “Узр, муаллифнинг олдидан ўтсангиз бўларкан...”

Анвар ака фаҳм-фаросатли киши экан, узр сўраб мактуб ёзди ва вазиятини тушунтирди. Биринчи аёли оламдан ўтиб, иккинчисига уйланган ва бу аёл аканинг фарзандларига чин она ўрнини боса олаётганидан мамнун экан. Шу боис туғилган кунига шеър излаб юриб, тўртлигимни ўқиб қолгани ва аёлига муносиб совға деб топганини айтди. Аёл ҳам бундан жуда қувонибди... Буни ўқиб, сўрамай олганларига рози бўлдим...

Муаллифи ёки манбаси келтирилмайдиган мақолаларим ҳам анчаю, гапни кўпайтиргим келмаяпти. Хуллас, ҳозир замонлар ўзгарди. Юлдуз куйлаган даврда қарғалар булбулдан кўчираркан, ҳозиргилари эса интернетдан...

“Мальчик, ты откуда, Барнаул?!”

Кейинги кунларда “Узблоггерлар” чемпионатидаги икки плигиатлик воқеаси кетма-кет юқоридаги воқеани эслатаверди менга. Хатони тан олишда Анвар акадек бўлавермас экан ҳамма ҳам.

Хуршидбей Муҳаммадрозиқовнинг “Бизнинг Абдуллоҳ” блогпостини ўқибоқ, “Музқаймоқ” воқеаси ҳақида аввал ўқиганимни эсладим. “Болакай ва музқаймоқ” деган сўзларни рус тилида “Гугл”га бергандим, кетма-кет ўндан зиёд воқеалар талқини чиқиб келди. Муаллифга бу воқеани ўқиганлигимни билдирганимда, ноўрин айб қўйганимни билдирди. Компьютер ойналаридан бирида ҳали очиқ турган воқеа ҳаволаларидан бирини муаллифга тақдим этдим. Бу пайтда Равшан Матмусаев ҳам “Қон бериш” воқеаси кўчирилганлигини исботловчи изоҳ қўйди.

“Муаллиф” эса ҳижолат бўлиш ўрнига ҳавола келтирувчиларга нисбатан “маданияти”ни намойиш этди. Ачинарлиси, плигиат ижодкорни қўллаб-қувватловчилар кўплаб топилди.

Шундай қилиб, россиялик “мальчик” Хуршидбейнинг "шарофати" билан Абдуллажонга эмасу Абдуллоҳга айланди.

Бу сизга “мижозлик” эмас

Кечаги кўчирмачилик олдингидан тузукроқ эдию (чунки битта нарса кўчирилган, Хуршидбейники сингари иккита эмас), муаллифнинг ажойиб феъли яна бу мавзуга қайтишга ундади.

Ижодкор Гугуси Р.Рахматуллаева москвалик таниқли носира Анна Воронинанинг 2004 йилда ёзилган “Женшина и мозг: пьеса для двоих” миниатурасини таржимасини блогпостида танловга тақдим этаркан, жанрини интермедия деб аташгача борди. Бу миниатура рус адабиётида шу қадар машҳурки, ҳатто “Олтин глобус” театрида намойиш этилган ҳам.

Гугусига ҳам аввалги кўчирмачиликдаги далилим сингари “Гугл”ни очдиму, ўнлаб ҳаволалардан бирини изоҳга қўйдим. Бу муаллиф ҳам уялмади, аксинча ўз фикрини исботлашга шу қадар киришиб кетдики, аввалига балки рус сайтлари мени фикримни ёзаётгандир, деган бўлса, кейин тарафдорлари қўлловидан руҳланиб кетди шекилли, андишани ҳам четга сурдию “Гинекология бўлимида амалиёт ўтаётган йигитга мижоз бўлгани” ҳақидаги “сир”гача тортинмай ёзиб, “кулгича” (смайлик)лар қўйишни унутмади.

Гугусининг миниатура муаллифини сўраган изоҳини эрталаб почтамда кўрдим, аммо бу пайтда у постини ўчирган экан. Ўзига ёзиб юбориш учун саҳифасига кирганимда бу мавзу учун алоҳида пост ёзганини кўрдим. Ҳафа бўлмайсиз, Гугуси. Ижодкорлар майдони шунақа, бу сизга гинекологга мижоз бўлиш эмас...

Шукрки, кўнглимга ҳар хил хираликларни йўлатмайман. Лекин Гугусининг охирги саволига жавоб қолдириб қўяман:

Демак, мен ҳам “Инжил”ни таржима қилиб, блогимга қўйсам, меники бўлар экан-да…

Ҳар икки вазиятда ҳам:

Қизиқ, бу ҳижолатпазлик, ноқулай вазиятларга кўчирган инсон эмас, ўқувчи айбдорми?

Бировнинг нарсасини сўрамай олиш ўғирлик, зарур бўлганда сўрамай олганда бу “фалончиники” деб қўйиш ҳалоллик эмасми?

Ижодингиз сабаб сизга хурмати ошаётган ўқувчиларга кўчирилган асарни тақдим этишингиз - уларнинг юзига тупуриш билан тенгмасми?

Ўқувчилардан узр. Ижодга, танловга енгил-елпи қарамаганим, ҳар бир инсоннинг мутолаа учун кетган вақтини қадрлаганим учун жоним ачишди, холос...

Баҳсларни ёқтирмайман, чунки ҳамма ўзиникини маъқул қилади. Ҳар ким эшитгиси келган гапга ишонади. Узундан узун баҳсларингизда иштирок этмасам, блоггерлик этикасига амал қилмасликка йўймайсиз.

Сукут энг яхши жавоб – тушуна олсангиз…